<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/eeajournal/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Elif Ece Acar</a>İstanbul’un mahallelerini kendine has kılan, sokaklarında ve insanlarında eskiyle yeninin buluşması. Bu buluşmanın aklıma gelen ilk adresi; doğduğumdan beri değişimine tanıklık ettiğim Bomonti mahallesi. Özellikle son zamanlarda bir hayli farklılaşan sosyal profiliyle mahalle, eskinin yapısını bozmadan yenileşmeye çalışmasıyla dikkat çekiyor. Ben de sizlere, Bomonti’nin bu değişimini kısa (ve de filtresiz) bir şekilde anlatmak istedim.&nbsp;Mahallenin kültürünün temelleri 1890’lı yıllarda İsviçre'den iki kardeşin kurduğu Bomonti Bira Fabrikası’yla atılır. 1930’larda açılan Bira Bahçeleri sayesinde, Galata’nın arka tarafında kalan bu kırsal semt, alternatif bir sosyalleşme alanına dönüşür. Türklerin yanı sıra Ermeni, Rum, Gürcü, Yahudi ve Süryanilerden oluşan çok kültürlü mahallenin sakinleri ve ziyaretçileri, bu bahçelerde bir araya gelir.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mahalle sakinleri</h2>70’ler: Bira, tekstil ve çikolata fabrikalarıyla sanayileşen bölgeye mavi yakalıların göçü artar ve gecekondulaşma başlar. Aynı zamanda ülkedeki siyasi gelişmeler sebebiyle bölgedeki azınlıkların nüfusu günden güne azalır.&nbsp;80’ler-90’lar: Boğaz Köprüsü sayesinde ulaşım kolaylaşınca semt tamamen bir merkezi konut bölgesi olur. Fabrikaların ve bahçelerin kapanmasıyla birlikte sanayi alanları, tekstil depolarına ve iş merkezlerine dönüşür. Yeşil alanların yerini evler, mavi yakalıların yerini beyaz yakalılar alır. &nbsp;2000’ler: Beyaz yakalı genç nüfusun giderek artması ve bölgenin yenilenmeye müsait olması, inşaat firmalarının ilgisini çeker. Kısa bir süre öncesine kadar meyve sebze dikilen alanlarda, mahallenin yeni silüetini oluşturan Anthill, Hilton, Divan gibi oteller ve rezidanslar dikilir. Böylece bir yanda yükselen gökdelenlerde şehrin üst gelir grubunun, öte yanda gecekondu sakinlerinin yaşadığı bir yapı ortaya çıkar. Bir zamanlar en eski ve büyük bira bahçesinin olduğu yerde kurulan Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ) kampüsünün etkisiyle mahalle pek çok öğrencinin ve genç sanatçının da tercihi hâline gelir. Geçmişteki azınlıkların bir kısmı semtte yaşamaya devam ederken dünyadaki gelişmeler nedeniyle göçmenler de mahalleye katılır. Dolayısıyla bugün Bomonti; farklı yaş, ırk ve meslek grubundan pek çok insanın ortak noktasıdır. Nitekim 2016’da Şehrine Ses Ver projesi kapsamında hazırlanan, mahallenin demografisini görselleştiren <a fr-original-style="" href="https://bigumigu.com/haber/bomontinin-yasadigi-tarihsel-ve-kulturel-degisimi-aciklayan-infografikler/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çalışma</a> sonrasında ekip, bunu şöyle özetler;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(179, 61, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(179, 61, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Gezimiz sırasında bira fabrikasının eski bir çalışanına, rezidans sakinine, evinin kapısının önünde örgüsünü ören gecekondu sahibine ve pazara alışverişe gelen bir mimar gibi çok farklı profilden insanlara rastladık.”</blockquote><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Buluşma noktaları</h2>Bomontiada: Mahallenin kalbinde Bomonti Bira Fabrikası’nın restore edilmesiyle açılan Bomontiada bulunuyor. Kompakt ve yaratıcı bir merkez olarak yeniden tasarlanan alan, pandemide zor olsa da semte kültürel, sosyal ve ekonomik anlamda hareketlilik katıyor. Tarihî fabrikanın atmosferini koruyan mekânları ve avlusuyla bira bahçelerindeki “bir araya gelme” mirasını şehir hayatına taşıyor. İnsanları iş çıkışı ortak masalarda bira içmeye, Babylon’da birlikte konser dinlemeye, yazları açık havada film izlemeye davet ediyor. Festivallere, atölyelere, Ara Güler Müzesi’nde İstanbul’u anlamaya, galeriye çağırıyor. Bomontiada’nın içindeki sanat eserlerinin yanı sıra bira fabrikasının, geçtiğimiz günlerde Şişli halkının <a fr-original-style="" href="https://www.change.org/p/tarihi-bomonti-fabrikas%C4%B1-ek-binalar%C4%B1n-y%C4%B1k%C4%B1m%C4%B1-iptal-edilsin-hmbakanligi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">itirazlarına</a> rağmen yıkılan ve Diyanet’e devredilen kısmında da ilginç çizimler ve grafitiler yer alıyordu.Pazarlar:&nbsp;Özellikle pandemiden sonra Bomonti’ye pazartesi, perşembe veya hafta sonları yolunuz düşerse, haftanın dört günü kurulan pazarlara mutlaka uğrayın. Mahallenin sosyal profilinde artan çeşitlilik, belki de en çok buralarda göze çarpıyor. Semt Pazarı’nda ve Organik Pazar’da yaşlı-genç, sosyete-esnaf demeden her kesimden insanı bir arada alışverişte görebilirsiniz. Muhtemelen aynı tezgâhtan alınan sebzelerle bir evde musakka, yan evde lazanya, diğerinde öğrenci makarnası pişiyor olabilir. Antika Pazarı’nda da antika eşyalara (ve mükemmel gözlemelere) meraklı herkesi sosyalleşirken bulmak mümkün.Bomonti’nin değişimi herkesin hoşuna gitmese de her köşesi bir dönüşüm içinde olan İstanbul’da bu neredeyse kaçınılmaz. Elimizde olan, bu yeni sosyal yapının dengesini bozmadan mahallenin kültürüne sahip çıkmak. Önümüzdeki yıllarda yapılan değişikliklerle Bomonti’deki sosyal çevre ve yaşam kültürü nasıl etkilenecek birlikte göreceğiz.

Bomonti Bira Fabrikası ile ilgili hikayeler